Για να καταλάβουμε όσα θα ακολουθήσουν, επιβάλλεται να μεταφερθούμε στην νότια άκρη τής Αφρικής, να γυρίσουμε στα μέσα της δεκαετίας τού 1960 και να ρίξουμε μια ματιά στην Ιστορία. Εκεί, λοιπόν, στα βορειοανατολικά σύνορα της Δημοκρατίας τής Νοτίου Αφρικής, αρχίζει μια περιοχή η οποία εκτείνεται μέχρι τα σύνορα του Κονγκό και η οποία τότε λεγόταν Ροδεσία. Το βόρειο τμήμα αυτής της περιοχής, η Βόρεια Ροδεσία, αποτελεί προτεκτοράτο τής Μεγάλης Βρεττανίας από το 1911. Άλλωστε, η Ροδεσία (Rhodesia) πήρε το όνομά της από τον άγγλο καπιταλιστή Σεσίλ Τζον Ρόουντς (Cecil John Rhodes), ο οποίος εγκαταστάθηκε εκεί για να εκμεταλλευτεί τον τεράστιο πλούτο της. Το νότιο τμήμα ελεγχόταν κάποτε από την Νότιο Αφρική αλλά το 1923, με την βοήθεια των άγγλων, αποκόπηκε μετά από σκληρούς αγώνες των κατοίκων που ήθελαν να γλιτώσουν από το απαρτχάιντ. Έκτοτε, η Νότια Ροδεσία έχει ημιαυτόνομο καθεστώς ως αγγλική αποικία.
Το 1964, η Βόρεια Ροδεσία αποτινάσσει τον βρεττανικό ζυγό και γίνεται ανεξάρτητο κράτος με το όνομα Ζάμπια. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων εκείνης της χρονιάς στο Τόκυο, η χώρα μπήκε ως Βόρεια Ροδεσία και στην τελετή λήξης παρουσιάστηκε ως Ζάμπια. Οι άγγλοι δεν έφεραν ιδιαίτερα εμπόδια. Η πάλαι ποτέ βρεττανική αυτοκρατορία έχει βγει λαβωμένη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κι επί πλέον έχει να αντιμετωπίσει προβλήματα με τις αποικίες της σε όλον τον κόσμο. Πολύ περισσότερο δε που έχει αρχίσει να ξεσηκώνεται και η Νότια Ροδεσία, ζητώντας κι αυτή ανεξαρτησία. Αν επρόκειτο, λοιπόν, να ενδιαφερθούν για κάτι οι άγγλοι, ήταν καλύτερα να ασχοληθούν με την Νότια Ροδεσία, την οποία και καλύτερα έλεγχαν και πλουσιώτερη ήταν.
Τα πράγματα άρχισαν να ζορίζουν επικίνδυνα στις 11 Νοεμβρίου 1964, όταν ο ηγέτης της Νότιας Ροδεσίας Ίαν Σμιθ υπογράφει την "Μονομερή Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας" της χώρας του. Πρώτο μέλημα των άγγλων ήταν να κόψουν τους διαύλους ανεφοδιασμού των ροδεσιανών. Έτσι, διέκοψαν την λειτουργία του πετρελαιαγωγού Μοζαμβίκης-Ροδεσίας, ο οποίος μετέφερε πετρέλαιο από την Μπέιρα. Τότε οι ροδεσιανοί στράφηκαν για βοήθεια στην μέχρι πρό τινος "μισητή" Νότιο Αφρική.
Παρένθεση. Η προσφυγή των ροδεσιανών στην ρατσιστική Νότιο Αφρική είναι κάτι απόλυτα λογικό, αφού η εξουσία στην Ροδεσία βρισκόταν σε χέρια πλούσιων λευκών, παρά το ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας ήσαν έγχρωμοι. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 1960 υπήρχαν σε ολόκληρη την Ροδεσία (Νότια Ροδεσία, Βορειοδυτική Ροδεσία, Νυασαλάνδη) 7.980.000 έγχρωμοι και 308.000 λευκοί. Προσέξτε ότι στην φωτογραφία από την υπογραφή τής Μονομερούς Διακήρυξης, δίπλα στον Σμιθ δεν υπάρχει έγχρωμος ούτε για δείγμα. Αργότερα, ο ίδιος ο Ίαν Σμιθ κατηγορήθηκε για ρατσιστική πολιτική. Όλα αυτά πιστοποιούν ότι ο καβγάς στην Ροδεσία έγινε όχι για να καλυτερέψει η ζωή των κατοίκων αλλά για να πάψουν αυτοί που διαφέντευαν τον τόπο να μοιράζονται τον πλούτο της χώρας με τους άγγλους. Κλείνει η παρένθεση.
Ο πρωθυπουργός τής Νότιας Αφρικής, ο ολλανδικής καταγωγής Χέντρικ Φέρβοερντ, υποσχέθηκε να βοηθήσει τους ροδεσιανούς για να μπει στην μύτη των άγγλων που τους είχε άχτι (το 1961, η Νότιος Αφρική είχε υποχρεωθεί να αποχωρήσει από την Βρεττανική Κοινοπολιτεία), παραβλέποντας το ότι οι ροδεσιανοί έπαιρναν βοήθεια από την Γιουγκοσλαβία, την Σοβιετική Ένωση και άλλες κομμουνιστικές χώρες. Οι άγγλοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα και, παράλληλα, φρόντισαν ώστε ο ΟΗΕ να κηρύξει εμπάργκο κατά της Ροδεσίας.
Στο μεταξύ, οι ροδεσιανοί είχαν πέσει με τα μούτρα για να φτιάξουν νέες συνδέσεις στον αγωγό Μοζαμβίκης-Ροδεσίας, παρακάμπτοντας τα "φράγματα" των άγγλων. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο αγωγός ελεγχόταν από μια κοινοπραξία με κυριώτερους εταίρους την Shell και την Mobil και διευθυντή τον πορτογάλο Ντίας ντα Κούνια. Η Πορτογαλία κυβερνάται από τον δικτάτορα Σαλαζάρ και δεν έχει σε καμμιά εκτίμηση τα αυτονομιστικά κινήματα, μιας και λίγο πιο πέρα, στην Αγκόλα, αντιμετωπίζει κι αυτή τέτοια προβλήματα. Προβλήματα που, φυσικά, δεν θα ήθελε να αντιμετωπίσει ούτε στην Μοζαμβίκη. Όμως, το χρήμα είναι χρήμα, ο ντα Κούνια σιγοντάρει τους ροδεσιανούς (προφανώς, με την σύμφωνη γνώμη των Shell και Mobil) και, όταν στις 14 Μαρτίου 1966 οι συνδέσεις με τον αγωγό τελειώνουν, ειδοποιεί την Πραιτώρια.
Παρά την αρχική του υπόσχεση για βοήθεια, ο Φέρβοερντ δείχνει να το ξανασκέφτεται. Αλλά ο Σμιθ δεν μπορεί να περιμένει και αρχίζει αμέσως το ψάξιμο, αναζητώντας πλοία-πειρατές, τα οποία θα προθυμοποιούνταν να σπάσουν το βρεττανικό εμπάργκο και να μεταφέρουν πετρέλαιο στην Μπέιρα, παρά τις περιπολίες των βρεττανικών πολεμικών σκαφών (Beira Patrol) που είχαν εντολή να εμποδίσουν "με την βία, αν χρειαζόταν, πλοία τα οποία τεκμηριωμένα πιστευόταν πως μετέφεραν πετρέλαιο προοριζόμενο για την Νότια Ροδεσία" (Gowlland-Debbas, "Collective Responses to Illegal Acts in International Law: United Nations Action in the Question of Southern Rhodesia", 1990)
Ο Σμιθ δεν χρειάστηκε να περιμένει πολύ για να εμφανιστεί ο πρώτος εθελοντής. Ήταν το πλοίο Joanna V, στο πηδάλιο του οποίου βρισκόταν ένας καπετάνιος που δεν καταλάβαινε από τίποτε: ο Γιώργος Βαρδινογιάννης. Γι' αυτό το πλοίο θα πούμε πολλά στο επόμενο σημείωμα.
----------------------------------
(*) Στο άρθρο της, η Chicago Tribune αναφέρει, μεταξύ άλλων:
Στην διπλανή στήλη, συνεχίζεται το ενδιαφέρον άρθρο της πρώτης σελίδας με τίτλο "Ο Ου Θαντ (σ.σ.: τότε γενικός γραμματέας του ΟΗΕ) υπαινίσσεται απαγόρευση στο εμπόριο με την Ροδεσία":
Πάντως, ελληνικό ενδιαφέρον έχει και μια άλλη ειδησούλα, από την ίδια σελίδα της εφημερίδας, με τίτλο "Ναύτες ελληνικού πλοίου προσπαθούν να εμποδίσουν ταξίδι στο Βόρειο Βιετνάμ":
 |
| Ο Ιαν Σμιθ υπογράφει την "Μονομερή Διακήρυξη Ανεξαρτησίας" |
Παρένθεση. Η προσφυγή των ροδεσιανών στην ρατσιστική Νότιο Αφρική είναι κάτι απόλυτα λογικό, αφού η εξουσία στην Ροδεσία βρισκόταν σε χέρια πλούσιων λευκών, παρά το ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας ήσαν έγχρωμοι. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 1960 υπήρχαν σε ολόκληρη την Ροδεσία (Νότια Ροδεσία, Βορειοδυτική Ροδεσία, Νυασαλάνδη) 7.980.000 έγχρωμοι και 308.000 λευκοί. Προσέξτε ότι στην φωτογραφία από την υπογραφή τής Μονομερούς Διακήρυξης, δίπλα στον Σμιθ δεν υπάρχει έγχρωμος ούτε για δείγμα. Αργότερα, ο ίδιος ο Ίαν Σμιθ κατηγορήθηκε για ρατσιστική πολιτική. Όλα αυτά πιστοποιούν ότι ο καβγάς στην Ροδεσία έγινε όχι για να καλυτερέψει η ζωή των κατοίκων αλλά για να πάψουν αυτοί που διαφέντευαν τον τόπο να μοιράζονται τον πλούτο της χώρας με τους άγγλους. Κλείνει η παρένθεση.
Ο πρωθυπουργός τής Νότιας Αφρικής, ο ολλανδικής καταγωγής Χέντρικ Φέρβοερντ, υποσχέθηκε να βοηθήσει τους ροδεσιανούς για να μπει στην μύτη των άγγλων που τους είχε άχτι (το 1961, η Νότιος Αφρική είχε υποχρεωθεί να αποχωρήσει από την Βρεττανική Κοινοπολιτεία), παραβλέποντας το ότι οι ροδεσιανοί έπαιρναν βοήθεια από την Γιουγκοσλαβία, την Σοβιετική Ένωση και άλλες κομμουνιστικές χώρες. Οι άγγλοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα και, παράλληλα, φρόντισαν ώστε ο ΟΗΕ να κηρύξει εμπάργκο κατά της Ροδεσίας.
 |
| Chicago Tribune, 7/4/1966: "Οι βρεττανοί εξετάζουν παγκόσμιο μποϋκοτάζ της Ροδεσίας" (*) |
Στο μεταξύ, οι ροδεσιανοί είχαν πέσει με τα μούτρα για να φτιάξουν νέες συνδέσεις στον αγωγό Μοζαμβίκης-Ροδεσίας, παρακάμπτοντας τα "φράγματα" των άγγλων. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο αγωγός ελεγχόταν από μια κοινοπραξία με κυριώτερους εταίρους την Shell και την Mobil και διευθυντή τον πορτογάλο Ντίας ντα Κούνια. Η Πορτογαλία κυβερνάται από τον δικτάτορα Σαλαζάρ και δεν έχει σε καμμιά εκτίμηση τα αυτονομιστικά κινήματα, μιας και λίγο πιο πέρα, στην Αγκόλα, αντιμετωπίζει κι αυτή τέτοια προβλήματα. Προβλήματα που, φυσικά, δεν θα ήθελε να αντιμετωπίσει ούτε στην Μοζαμβίκη. Όμως, το χρήμα είναι χρήμα, ο ντα Κούνια σιγοντάρει τους ροδεσιανούς (προφανώς, με την σύμφωνη γνώμη των Shell και Mobil) και, όταν στις 14 Μαρτίου 1966 οι συνδέσεις με τον αγωγό τελειώνουν, ειδοποιεί την Πραιτώρια.
Παρά την αρχική του υπόσχεση για βοήθεια, ο Φέρβοερντ δείχνει να το ξανασκέφτεται. Αλλά ο Σμιθ δεν μπορεί να περιμένει και αρχίζει αμέσως το ψάξιμο, αναζητώντας πλοία-πειρατές, τα οποία θα προθυμοποιούνταν να σπάσουν το βρεττανικό εμπάργκο και να μεταφέρουν πετρέλαιο στην Μπέιρα, παρά τις περιπολίες των βρεττανικών πολεμικών σκαφών (Beira Patrol) που είχαν εντολή να εμποδίσουν "με την βία, αν χρειαζόταν, πλοία τα οποία τεκμηριωμένα πιστευόταν πως μετέφεραν πετρέλαιο προοριζόμενο για την Νότια Ροδεσία" (Gowlland-Debbas, "Collective Responses to Illegal Acts in International Law: United Nations Action in the Question of Southern Rhodesia", 1990)
Ο Σμιθ δεν χρειάστηκε να περιμένει πολύ για να εμφανιστεί ο πρώτος εθελοντής. Ήταν το πλοίο Joanna V, στο πηδάλιο του οποίου βρισκόταν ένας καπετάνιος που δεν καταλάβαινε από τίποτε: ο Γιώργος Βαρδινογιάννης. Γι' αυτό το πλοίο θα πούμε πολλά στο επόμενο σημείωμα.
----------------------------------
(*) Στο άρθρο της, η Chicago Tribune αναφέρει, μεταξύ άλλων:
Η Βρεττανία ενημέρωσε 20 χώρες τής Κοινοπολιτείας ότι εξετάζει το ενδεχόμενο παγκόσμιας υποχρεωτικής απαγόρευσης εμπορίου με την επαναστατημένη Ροδεσία. Μια απόφαση σχετικά μ' αυτή την μεγάλη στροφή στην βρεττανική πολιτική μπορεί να κολλήσει στο αποτέλεσμα των προσπαθειών ιδιωτικών ελληνικών, ροδεσιανών, νοτιοαφρικανικών και πορτογαλικών συμφερόντων να παραβιάσουν το εθελοντικό εμπάργκο πετρελαίου που επιβλήθηκε στην Ροδεσία από το Συμβούλιο Ασφαλείς του ΟΗΕ. Το καίριο σημείο είναι η Μπέιρα. Το λιμάνι στην ελεγχόμενη από την Πορτογαλία Μοζαμβίκη λειτουργεί ως κλειστός τερματικός σταθμός για το ροδεσιανό πετρέλαιο.Στην συνέχεια, το άρθρο κάνει λόγο για το Joanna V, το οποίο περιμένει να ξεφορτώσει 18.000 τόννους πετρελαίου αλλά και για ένα άλλο πλοίο ελληνικών συμφερόντων, το Manuela, το οποίο αναμένεται ώρα την ώρα, με 15.000 τόννους ακόμη.
Στην διπλανή στήλη, συνεχίζεται το ενδιαφέρον άρθρο της πρώτης σελίδας με τίτλο "Ο Ου Θαντ (σ.σ.: τότε γενικός γραμματέας του ΟΗΕ) υπαινίσσεται απαγόρευση στο εμπόριο με την Ροδεσία":
Ο κορυφαίος αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών έκανε την δήλωσή του ματά τον κατάπλου του ελληνικού τάνκερ Joanna V στην Μπέιρα της Μοζαμβίκης. Ένας πετρελαιαγωγός μήκους 180 μιλίων εκτείνεται από το πορτογαλικό αποικιακό λιμάνι, μέσα από την ζούγκλα, μέχρι ένα διυλιστήριο στην Ροδεσία. "Παρακολουθώ με αυξανόμενο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Ροδεσία", δήλωσε ο Θαντ.
Πάντως, ελληνικό ενδιαφέρον έχει και μια άλλη ειδησούλα, από την ίδια σελίδα της εφημερίδας, με τίτλο "Ναύτες ελληνικού πλοίου προσπαθούν να εμποδίσουν ταξίδι στο Βόρειο Βιετνάμ":
Κόμπε, Ιαπωνία, 6 Απριλίου - 28 έλληνες ναύτες προσέφυγαν στο γενικό προξενείο των ΗΠΑ, προκειμένου να εμποδίσουν την αναχώρηση του πλοίου τους για το κομμουνιστικό Βόρειο Βιετνάμ. Ο πρόξενος παρέπεμψε την τετραμελή επιτροπή των ναυτικών στον αντιπρόσωπο του ελληνικού υπουργείου εμπορικής ναυτιλίας. Ο τελευταίος είπε ότι τους είχε πείσει να αναχωρήσουν με το πλοίο, μιας κι αυτό θα ήταν το τελευταίο του ταξίδι στην Χάιφονγκ. Ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης είπε ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει εκδώσει οδηγία που απαγορεύει τα ταξίδια ελληνικών πλοίων στα βορειοβιετναμικά νερά αλλά οι ναύτες είχαν υπογράψει συμβάσεις πριν την έναρξη ισχύος αυτής της οδηγίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Βαρδινογιάννηδες - 2. Το ιδιόμορφο... real estate
Βαρδινογιάννηδες - 3. Ο ενοχλητικός κοινοτάρχης
Βαρδινογιάννηδες - 4. Από την τρομοκρατία στις... προσφορές
Η ΣΤΙΓΜΗ ΕΦΤΑΣΕ. ΕΧΕΙΣ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΝΑ ΜΕΤΕΧΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΟΥ Όλοι οι άλλοι απέτυχαν!
ΔΕΛΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ Β’ ΠΕΙΡΑΙΑ
ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ 36,18755 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
delagrammatika@gmail.com
6976653520
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου