Μιχάλης Σάλλας - 3. Η ΕΤΒΑ και άλλα τινά

Μια ιστορική φωτογραφία από το ξεκίνημα της ΕΤΒΑ (Δεκέμβριος 1964). Διακρίνονται από αριστερά:
Πρόδρομος "Μποδοσάκης" Αθανασιάδης, Δημήτρης Μαρινόπουλος (ιδρυτής της γνωστής αλυσίδας), Ιωάννης
Σπανδανόπουλος (υποδιοικητής ΕΤΒΑ), ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, ο διοικητής Νικόλαος Πορφυρογέννης κ.ά.

Ας αρχίσουμε σήμερα ολοκληρώνοντας την χτεσινή μας κουβέντα. Η τράπεζα Μακεδονίας-Θράκης ιδρύθηκε το 1980 και σύντομα κατάφερε να πάρει ένα μεγάλο μερίδιο της τραπεζικής αγοράς στην βόρεια Ελλάδα. Οι εργαζόμενοί της ευτύχησαν να έχουν ένα σωματείο το οποίο δεν ήταν ενεργούμενο των ιδιοκτητών τής τράπεζας αλλά είχε ταξικό προσανατολισμό. Ανάμεσα σε όσα κατάφερε αυτό το σωματείο, είναι και δυο εξαιρετικές επιτυχίες για τις οποίες οι εργαζόμενοι της τράπεζας αισθάνονταν υπερήφανοι:

(α) Φτιάχτηκε ένα ταμείο το οποίο κάλυπτε τις εισοδηματικές απώλειες των εργαζομένων σε περίπτωση απεργίας. Δηλαδή, αυτό το ταμείο κάλυπτε τα μεροκάματα που έχαναν οι εργαζόμενοι λόγω απεργίας. Έτσι, η συμμετοχή τού προσωπικού τής τράπεζας σε κάθε απεργιακή κινητοποίηση ήταν σχεδόν καθολική, αφού το μόνο που έχαναν ήταν το ένσημό τους.

(β) Οι συμβάσεις των εργαζομένων ήσαν συμβάσεις ορισμένου χρόνου, με ημερομηνία λήξης την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους. Μ' αυτόν τον τρόπο, οι εργαζόμενοι εξασφάλιζαν την καλύτερη δυνατή άμυνα απέναντι σε οποιαδήποτε αδικαιολόγητη διαδικασία απόλυσής τους. Εξυπακούεται, βέβαια, ότι η τράπεζα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να απολύσει οποιονδήποτε εργαζόμενο εκτελούσε πλημμελώς τα καθήκοντά του, αυθαιρετούσε, χρηματιζόταν ή παρανομούσε με οποιονδήποτε τρόπο. Δεν μπορούσε, όμως, να απολύσει αυθαίρετα κανέναν.

Όταν η τράπεζα απορροφήθηκε από την Πειραιώς, οι εργαζόμενοι κουβάλησαν μαζί τους στον νέο εργοδότη τους και τα δικαιώματά τους και το ταμείο τους και το σωματείο τους. Κι αφού η Μακεδονίας-Θράκης ήταν σχεδόν διπλάσια σε μέγεθος από την Πειραιώς, ο Σάλλας βρέθηκε ξαφνικά στην δυσάρεστη θέση να μην έχει τρόπο να απολύσει ή να επιβληθεί στους περισσότερους υπαλλήλους του. Τότε, ξεκίνησε ένας έντονος πόλεμος πιέσεων προς τους πρώην εργαζομένους τής Μακεδονίας-Θράκης για να δεχτούν να υπογράψουν καινούργιες συμβάσεις. Κατά την διάρκεια αυτού του πολέμου, πρώην διευθυντές και υποδιευθυντές υποβιβάστηκαν σε χαμηλότερες θέσεις και, όπου υπήρχε η δυνατότητα, πολλοί μετατέθηκαν επί το δυσμενέστερον.

Σ' αυτές τις πιέσεις, βέβαια, δεν υπέκυψε σχεδόν κανείς. Παράλληλα, χάρη στην προστασία που παρείχε η εργατική νομοθεσία, η Πειραιώς δεν μπορούσε να μειώσει μονομερώς τον μισθό κανενός εξ αυτών. Έτσι, λοιπόν, παρουσιάστηκε το παράδοξο φαινόμενο απλοί υπάλληλοι να έχουν υψηλότερο μισθό από τον προϊστάμενό τους (συχνά δε, ακόμη και από τον διευθυντή τού καταστήματός τους), εφ' όσον συνέχισαν να παίρνουν τα διευθυντικά επιδόματά τους αλλά και κάθε άλλο επίδομα που έπαιρναν κατά το παρελθόν.

Στις 16/9/1964, συγχωνεύονται ο Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Οικονομικής Αναπτύξεως(ΟΧΟΑ), ο Οργανισμός Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΟΒΑ) και ο Οργανισμός Τουριστικής Πίστεως.(ΟΤΠ) σε έναν νέο φορέα, ο οποίος παίρνει την επωνυμία Εθνική Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως. Η γνωστή μας ΕΤΒΑ έφερε επανάσταση στα τραπεζικά δεδομένα της χώρας, αφού έγινε ο πρώτος χρηματοπιστωτικός οργανισμός που χορηγούσε μακροπρόθεσμα δάνεια με αναπτυξιακά κριτήρια και όχι με βάση υπαρκτές εγγυήσεις. Δηλαδή, μπορούσες να πας στην ΕΤΒΑ με μια επενδυτική ιδέα, το επιτελείο της τράπεζας την αξιολογούσε και, αν εκτιμούσε ότι έχει αναπτυξιακό ενδιαφέρον, την χρηματοδοτούσε δίχως να απαιτεί περαιτέρω εγγυήσεις.

Έτσι, πολύ σύντομα η ΕΤΒΑ έγινε ο βασικός μοχλός τής βιομηχανικής και τουριστικής ανάπτυξης της χώρας, ιδίως δε στην περιφέρεια. Σ' αυτήν στηρίχτηκε και η ανάπτυξη ολόκληρων σχεδόν ανύπαρκτων μέχρι τότε κλάδων (π.χ. χημική βιομηχανία). Και σ' αυτήν οφείλεται η ιδέα της κατασκευής των ανά την χώρα Βιομηχανικών Περιοχών (ΒΙ.ΠΕ.), που σημάδεψαν την πορεία τής ελληνικής βιομηχανίας τα τελευταία 50 χρόνια.

Όλα αυτά τα ήξερε καλά ο Μιχάλης Σάλλας, αφού είχε διοριστεί διοικητής της κατά την περίοδο 1987-1988. Ήξερε, δηλαδή, ότι όποιος κατάφερνε να βάλει στο χέρι την ΕΤΒΑ θα πάταγε κανονικά πόδι στον χώρο τής βιομηχανίας. Παρεμπιπτόντως, όπως αποδείχτηκε στην πράξη, επί διοικήσεως Σάλλα η ήδη παραπαίουσα ΕΤΒΑ άρχισε να πηγαίνει με φόρα προς τα βράχια. Όταν το 1991 ο Μητσοτάκης διόρισε διοικήτρια την αμερικανοσπουδαγμένη τραπεζικό Ευτυχία Πυλαρινού, εκείνη διαπίστωσε "μεγάλο αριθμό προβληματικών δανείων και ως εκ τούτου αδυναμία επαρκών εισπράξεων που να καλύπτουν τις αυξημένες υποχρεώσεις της ΕΤΒΑ από ομόλογα, αυξημένες δαπάνες διοικήσεως κλπ (...) και ξεκίνησε την προσπάθεια εξευρέσεως λύσεων για την αντιμετώπιση των πολύ σοβαρών προβλημμάτων που αντιμετώπιζε η ΕΤΒΑ". Σήμερα, έχοντας κατά νου την πετυχημένη πορεία του στην Πειραιώς, έχουμε δίκιο να απορούμε για το πώς αυτός ο δαιμόνιος τραπεζίτης "αστόχησε" όταν ήταν στην ΕΤΒΑ.

Στις εκλογές τού 2000, το ΠαΣοΚ κέρδισε με την ψυχή στα δόντια. Ήταν πλέον φανερό ότι τα περιθώρια στένευαν και ότι στις επόμενες εκλογές πρώτο κόμμα θα ήταν η Νέα Δημοκρατία. Άλλο κόμμα στην κυβέρνηση, άλλα συμφέροντα. Ευτυχώς για τον Σάλλα, πρωθυπουργός είναι ακόμα ο παλιός του προϊστάμενος στο υπουργείο εμπορίου, ο εκσυγχρονιστής Κώστας Σημίτης, ο οποίος το 2002 αποφασίζει να ιδιωτικοποιήσει την ΕΤΒΑ (εντελώς συμπτωματικά, εκείνη την εποχή ξεσπάει στην ΕΤΒΑ σκάνδαλο διασπάθισης πολλών δισεκατομμυρίων δραχμών). Έχοντας ήδη ολοκληρώσει τις διαδικασίες απορρόφησης των άλλων αποκτημάτων του, ο Σάλλας χυμάει και αποκτά τον έλεγχο της ΕΤΒΑ. Πριν βγει ο Δεκέμβριος της επόμενης χρονιάς, η ΕΤΒΑ θα έχει απορροφηθεί τελείως από την Πειραιώς.

Η Ευτυχία Πυλαρινού παραδίδει την διοίκηση της ΕΤΒΑ στον καθηγητή τής Ανωτάτης Βιομηχανικής Σχολής
Πειραιά Θεόδωρο Γκαμαλέτσο, παρουσία του υπουργού βιομηχανίας Κωνσταντίνου Σημίτη. Επί Γκαμαλέτσου
δρομολογήθηκε η ιδιωτικοποίηση της ΕΤΒΑ, έργο που ολοκλήρωσε ο επόμενος -και τελευταίος- διοικητής της
Γιώργος Κασμάς, ο οποίος διακρίνεται στην φωτογραφία καθισμένος δίπλα στην Πυλαρινού (1993)

Μέσα στο 2002, ο Σάλλας προχωρά σε μια ακόμη έξυπνη κίνηση. Υπογράφει συμφωνία Στρατηγικής Συνεργασίας της Πειραιώς με τον διεθνή τραπεζοασφαλιστικό όμιλο ING για την ελληνική αγορά, με έμφαση στο χώρο των τραπεζοασφαλειών. Το τετράγωνο αρχίζει να κυκλώνεται: τώρα πλέον η τράπεζα διαθέτει και την δική της χρηματιστηριακή εταιρεία και την δική της ασφαλιστική εταιρεία. Το μόνο που λείπει είναι μια εταιρεία επενδύσεων.

Πέρα, όμως, από τις επιτυχημένες κινήσεις του, ο Μιχάλης Σάλλας έχει καταγράψει και κάποιες αποτυχίες, όπως π.χ. την ήττα του στην διεκδίκηση της Ιονικής Τράπεζας. Το ερώτημα είναι αν εδώ πρόκειται όντως για αποτυχίες ή αν, πιο σωστά, πρέπει να κάνουμε λόγο για "αποτυχίες". Αυτό θα το συζητήσουμε αύριο.

ΠΗΓΗ

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ

ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΣΟΥ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ << ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ >> ΒΑΔΙΖΕΙΣ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΣΟΥ ΣΑΝ ΑΤΟΜΟ

ΜΗΝ ΑΡΓΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ